Huyết áp cao

Hơn một tỷ người trên thế giới mắc phải căn bệnh cao huyết áp. Vì thế đây là một bệnh khá phổ biến. Cùng tìm hiểu về bệnh cao huyết áp là gì?. Huyết áp của chúng ta được thể hiện bằng 2 chỉ số

Huyết áp tâm thu : Tức áp suất trong động mạch khi tim đang đập để bơm máu đi nuôi cơ thể, thường có giá trị cao hơn
Huyết áp tâm trương : Là áp lực máu đổ về tim (thường có giá trị thấp hơn)

Để hiểu kỹ về huyết áp vui lòng đọc bài viết : Huyết áp là gì và bảng tiêu chuẩn huyết áp

Cao huyết áp hay tăng huyết áp là gì

Cao huyết áp (hay tăng huyết áp) là một bệnh lý mãn tính khi áp lực của máu tác động lên thành động mạch tăng cao. Huyết áp tăng cao gây ra nhiều áp lực cho tim (tăng gánh nặng cho tim) và là căn nguyên của nhiều biến chứng tim mạch nghiêm trọng như: tai biến mạch máu não, suy tim, bệnh tim mạch vành, nhồi máu cơ tim,…

Huyết áp cao là bao nhiêu

Vậy áp huyết bao nhiêu thì được coi là mắc bệnh cao huyết áp. Chúng ta cùng đi xem bảng huyết áp tiêu chuẩn của bộ y tế

Bảng huyết áp tiêu chuẩn của bộ y tế

Độ tuổi	Huyết áp thấp	Huyết áp bình thường	Huyết áp cao
6 – 14 tuổi	90/60 mmHg	105/70 mmHg	115/80 mmHg
15 – 19 tuổi	105/73 mmHg	117/77 mmHg	120/81 mmHg
20 – 24 tuổi	108/75 mmHg	120/79 mmHg	132/83 mmHg
25 – 29 tuổi	109/76 mmHg	121/80 mmHg	133/84 mmHg
30 – 34 tuổi	110/77 mmHg	122/81 mmHg	134/85 mmHg
35 – 39 tuổi	111/78 mmHg	123/82 mmHg	135/86 mmHg
40 – 44 tuổi	112/79 mmHg	125/83 mmHg	137/87 mmHg
45 – 49 tuổi	115/80 mmHg	127/84 mmHg	139/88 mmHg
50 – 54 tuổi	116/81 mmHg	129/85 mmHg	142/89 mmHg
55 – 59 tuổi	118/82 mmHg	131/86 mmHg	144/90 mmHg
60 – 64 tuổi	121/83 mmHg	134/87 mmHg	147/91 mmHg

 

Như vậy hãy xác định khung tuổi của bạn rồi so sánh với bảng huyết áp tiêu chuẩn của bộ y tế. Nếu chỉ số huyết áp của bạn (tâm thu hoặc tâm trương hoặc cả hai) lớn hơn hoặc bằng các chỉ số ở cột huyết áp cao. Tức là bạn đã mắc bệnh huyết áp cao rồi

Nếu tâm thu lớn hơn tiêu chuẩn mà tâm trương trong tiêu chuẩn thì là bệnh cao huyết áp tâm thu đơn độc

Nếu tâm thu trong tiêu chuẩn mà tâm trương lớn hơn tiêu chuẩn thì là bệnh cao huyết áp tâm trương đơn độc

Huyết áp cao có nguy hiểm không

Theo các nhà y học thì bệnh cao huyết áp hay tăng huyết áp được coi là kẻ giết người thầm lặng vì nó không có các biểu hiện rõ ràng nhưng lại cực kỳ nguy hiểm

Cao huyết áp ảnh hưởng nghiêm trọng đến các mạch máu vì nó làm hư hại các tế bào nội mô lót bên trong lòng mạch . Tăng huyết áp cũng giống như tình trạng vòi nước tưới cây trong vườn luôn chịu áp lực cao.Về lâu dài các mạch máu có thể xuất hiện các vết nứt nhỏ hay vết rách, mà từ đó có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn như phình động mạch, tai biến mạch máu não, suy tim, bệnh tim mạch vành, nhồi máu cơ tim,…Các bệnh tim mạch này thuộc top 1 các bệnh dẫn đến tử vong

( Tìm kiếm bảng top các bệnh dễ tử vong )
Vẽ lại bảng này : https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death

Nguyên nhân , dấu hiệu và cách nhận biết bệnh cao huyết áp

Huyết áp nguyên phát

Có khoảng 90% trường hợp tăng huyết áp mà không có nguyên nhân rõ ràng. Nền y tế gọi đây là tăng huyết áp nguyên phát hay tăng huyết áp vô căn. Nói cách khác theo thời áp lực trong thành mạch máu bắt đầu tăng lên . Có hàng loạt các yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến tăng huyết áp nguyên phát. Bao gồm tuổi già, béo phì, chế độ ăn nhiều muối và lối sống ít vận động

Ngoại trừ tuổi tác tất cả các yếu tố còn lại đều có thể cải thiện bằng cách thay đổi lối sống. Và điều này có thể giúp giảm tình trạng huyết áp cao

Huyết áp thứ phát

Tuy nhiên, khoảng 10% bệnh nhân tăng huyết áp có thể xác định được một bệnh nền cụ thể là nguyên nhân gây tăng huyết áp. Và chúng ta gọi đây là tăng huyết áp thứ phát

Ví dụ: bất cứ nguyên nhân nào làm hạn chế lưu lượng máu đến thận thì cũng có thể gây tăng huyết áp . Chẳng hạn như là xơ vữa động mạch, viêm mạch máu hoặc bóc tách động mạch chủ . Điều này là do thận đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc điều hòa huyết áp

Khi lượng máu chạy đến thận giảm, thận sẽ tiết ra hormone renin có tác dụng giúp thận giữ nhiều nước hơn . Lượng nước này góp phần làm tăng thể tích máu trong các động mạch khiến chúng đầy hơn khiến huyết áp tăng cao

Một số bệnh khác cũng có thể gây tăng huyết áp thứ phát chẳng hạn như loạn sản sợi cơ thường phổ biến ở những phụ nữ trẻ có thể làm dày thành các động mạch vừa và lớn. Nếu động mạch thận cũng bị ảnh hưởng và lượng máu đến thận giảm đi sẽ dẫn đến tiết nhiều renin hơn

Một ví dụ khác là cơ thể có một khối u sản xuất dư thừa aldosterone . Nó giống như renin hoóc môn này cũng giữ nước trong lòng mạch

Một số bệnh nền phổ biến gây nên bệnh cao huyết áp thứ phát

• Bệnh thận
• Bệnh mỡ máu ( Cholesterol trong máu cao)
• Bệnh tiểu đường , đái tháo đường
• Bệnh về gan, viêm gan và xơ gan…

Ngoài ra việc dùng thuốc để chữa bệnh hay ăn uống quá đà một vài thực phẩm cũng là nguyên nhân của bệnh huyết áp thứ cấp. Cùng tham khảo thêm các loại thuốc  và thói quen ăn uống có thể gây ra cao huyết áp thứ phát

1. Thuốc ngừa thai
2. Thuốc có chất cảm thảo như Malox trị bệnh bao tử
3. Thuốc xịt mũi làm co mạch để chữa bệnh nghẹt mũi
4. Thuốc trị có giật trong bệnh Parkinson
5. Thuốc trị phong, thấp khớp
6. Thuốc Calcium trị bệnh xương
7. Thuốc chữa bệnh trầm cảm I. M.A.O ( Inhibiteurs de Mono-Aminee-Oxydase)
8. Lạm dụng thuốc lợi tiểu, nhuận trường
9. Thói quen uống quá nhiều nước làm suy thận
10. Thường xuyên uống quá nhiều bia rượu, ăn các trái cây nhãn, xoài, sầu riêng, chôm chôm, mít…
11. Cuối cùng nếu huyết áp đột ngột tăng cao trong một thời gian ngắn. Nó được gọi là cơn tăng huyết áp với huyết áp tâm thu lớn hơn 180mmHG hoặc huyết áp tâm trương lớn hơn 120 mmHg

Cách nhận biết hay triệu chứng của bệnh cao huyết áp

Các giai đoạn phát triện của bệnh cao huyết áp

Giai đoạn 1 : 130 < Tâm thu < 139 / 80 < tâm trương < 89 

Giai đoạn 2 : 140 < Tâm thu < 180 / 90 < tâm trương < 120 

Giai đoạn 3 : Cấp cứu 140 < Tâm thu / tâm trương > 120

Mặc dù cực kỳ nguy hiểm nhưng bệnh cao huyết áp lại không biểu hiện rõ ràng hay các triệu chứng rất mờ nhạt. Chỉ rất ít bệnh nhân khi mà bệnh đã ở giai đoạn nặng ( giai đoạn 2)  mới thi thoảng có một số triệu chứng thoáng qua như đau đầu, khó thở, hoặc chảy máu cam

Những người bị chảy máu cam thông thường bệnh đã ở giai đoạn nặng. Vì chảy máu cam là bị vỡ mạch máu mũi ( mạch máu ở mũi mỏng hơn so với các chỗ khác ) . Thử tưởng tượng nếu không vỡ mạch mãu mũi mà vỡ mạch máu não thì cực kỳ nguy hiểm. Chính việc chảy máu cam đã cứu sống người bị cao huyết áp lúc đó. Vì khi một vòi nước quá căng tức thì bị vỡ và xì 1 chỗ sẽ giảm áp lực cho toàn bộ vòi nước.

Vì vậy những người cao huyết áp hay người nhà của họ cần phải nắm rõ kiến thức về các cơn tăng huyết áp để tránh những điều đáng tiêc xảy ra

Cơn tăng huyết áp có thể chia thành cơn tăng huyết áp khẩn cấp và tăng huyết áp cấp cứu

Với tình trạng tăng huyết áp khẩn cấp vẫn chưa có tổn thương ở cơ quan đích như não, thận , tim và phổi

Còn trường hợp tăng huyết áp cấp cứu. Nếu HA của bệnh nhân ≥180/120mmHg và có các triệu chứng liên quan đến tổn thương cơ quan đích như: đau ngực, khó thở, đau lưng, tê bì / yếu liệt chi, suy giảm ý thức, nói khó, nhìn mờ, buồn nôn hoặc nôn, đó được coi là tình trạng tăng huyết áp cấp cứu và cần gọi cấp cứu ngay để có thể nhận được sự chăm sóc y tế kịp thời tránh những tổn thương nghiêm trọng đe dọa tính mạng

Hãy tham khảo thêm các cách

Cách điều trị bệnh cao huyết áp

Biện pháp không dùng thuốc bao giờ cũng chiếm một vai trò cực kỳ quan trọng trong liệu trình điều trị chung. Theo lời khuyên của các bác sĩ, bệnh nhân có thể kiểm soát huyết áp bằng cách:

• Điều chỉnh chế độ ăn uống: lành mạnh hơn và dùng ít muối (dưới 6g/ngày);
• Tập thể dục đều đặn, vừa sức;
• Cố gắng duy trì cân nặng lý tưởng, giảm cân theo hướng dẫn;
• Ngừng hoặc hạn chế tối đa uống rượu, bỏ hút thuốc;
• Tránh nhiễm lạnh đột ngột
• Kiểm soát tốt các bệnh liên quan;
• Sử dụng thuốc điều trị cao huyết áp đúng theo hướng dẫn của bác sĩ;
• Thường xuyên theo dõi sự thay đổi của huyết áp ngay tại nhà với máy đo thích hợp.

Làm gì khi huyết áp cao

Ngoài dùng thuốc hạ huyết áp những người cao huyết áp có thể tham khảo một vài phương pháp hạ huyết áp ngay theo phương pháp Khí Công Y Đạo

1. Thổi hơi ra : Thổi đều, dài và sâu
2. Ấn huyệt trung quản và khí hải
3. Bấm huyệt nội quan và trung quản
4. Ấn và kéo huyệt Ế Phong xuống
5. Vuốt huyệt từ Lao Cung --> Đại Lăng 18 lần . Rồi vuốt huyệt từ Đại Lăng --> Giang Sứ 18 lần

Trong trường hợp bệnh nhân cao huyết áp ở giai đoạn 3 ( trình trạng cao huyết áp cấp cứu ) trong trường hợp hết thuốc hay chờ đợi xe cấp cứu. Người nhà bệnh nhân có thể tham khảo các cách sơ cứu ngay cho người huyết áp cao theo phương pháp Khí Công Y Đạo 

6. Sử dụng bút châm kim tiểu đường ( hay một cái kim nào đó sát trùng có thể nặn máu ) để châm nặn máu các đầu ngón chân, ngón tay. Cuối cùng châm 2 huyệt chí âm

Các loại thảo dược phòng ngừa bệnh và chữa bệnh cao huyết áp

Phòng ngừa bệnh cao huyết áp bằng món ăn ( Huyết áp cao ăn gì )

1. Cháo hoa Cúc
2. Cháo rau Má
3. Canh cá Quả
4. Cháo Sò Huyết
5. Canh Cà Rốt hầm Thịt Heo
6. Cần Tây xào thịt Ngỗng
7. Canh rau Hẹ
8. Cháo bí đao cá trắm giải độc
9. Canh thịt gà hầm Bát giác phong
10. Tuyết canh Thang
11. Canh thịt Trai, Râu bắp
12. Cháo thịt Trai

Tham khảo chi tiết nguyên liệu và cách chế biến tại bài viết : Các món ăn phòng ngừa bệnh cao huyết áp

Huyết áp cao kiêng gì hay không nên ăn gì 

Các thực phẩm có hàng lượng muối cao như đồ hộp, đồ khô, đồ biển đông lạnh …

Các thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao như các món chiên, thức ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn

Các chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá, cafe

Hạn chế ăn nhiều các thức ăn làm thăng khí ( dẫn đến tăng huyết áp ) như nước có gas, nhãn , mít, sầu riêng, chôm chôm, vải…; các gia vị cay như gừng, ớt

Phòng ngừa bệnh cao huyết áp bằng thức uống

1. Nước hoa Cúc , Hy Thiêm
2. Nước Đơn Sâm, Ích Mẫu
3. Nước Sơn Tra
4. Nước Mè đen, Hà Thủ Ô
5. Trà rễ Ba gạc
6. Trà Thảo Quyết Minh
7. Trà Thảo quyết minh, Mạch môn, chữa cao huyết áp, tim hồi hộp, khó ngủ, ngủ mê
8. Nước sắc Thiên Ma
9. Trà Hoa hòe , hạt Muồng
10. Trà Câu đằng
11. Trà Lá Dâu ( tang diệp )
12. Trà Câu Đằng, Cúc Hoa, Hạ khô thảo
13. Trà hoa Hòe, Lá Sen, Cúc hoa
14. Trà Hoa Đại, Cúc vàng, giảm áp an thần, bảo vệ mao mạch, ngủ ngon
15. Nước giải khát vỏ dưa hấu, phòng và chữa bệnh cao huyết áp
16. Trà hạ Khô thảo dược chữa cao huyết áp đơn thuần
17. Nước sắc chuối tiêu chữa cao huyết áp
18. Nước sắc hoa hướng dương
19. Nước Râu Bắp chữa cao huyết áp, viêm gan mật, bí tiểu
20. Nước mát Hướng Dương, râu Bắp phòng và chữa bệnh cao huyết áp
21. Nước cỏ Mần Trầu chữa cao huyết áp
22. Nước uống Mã Đề chữa cao huyết áp ở người già
23. Trà Đỗ Trọng chữa chóng mặt, cao huyết áp do thận suy
24. Nước uống Câu Đằng, Đỗ Trọng chữa bệnh cao huyết áp ở người già kèm theo đau lưng, thận yếu
25. Trà thuốc Đỗ Trọng, Hoàng Bá chữa cao huyết áp do tim mạch
26. Nước quả Hồng xanh chữa cao huyết áp
27. Phổ Tai ( Hải Đới ) chữa cao huyết áp do nhiệt
28. Nước sắc Ngưu Tất
29. Trà Khổ qua
30. Nước ép 5 loại rau quả tươi
31. Nước uống Ngưu tất, hạt Muồng chữa cao huyết áp, rối loạn tiền đình, mắt mờ, ù tai, thần kinh co rút đau, táo bón
32. Nước uống Câu Đằng, Hà Thủ Ô chữa cao huyết áp và liệt thần kinh mặt số 7
33. Nước Hy thiêm chữa liệt nửa người, miệng mắt méo, mất tiếng
34. Nhai hạt Liên Kiều để hạ huyết áp và giải độc thần kinh
35. Rượu Củ Nâu chữa cao huyết áp và liệt xụi nửa người
36. Bột Bồ kết, Bạc hà chữa trúng phong, cấm khẩu hôn mê bất tỉnh
37. Cây Óc chó và Hẹ chữa bệnh cao huyết áp, hở van tim và ngừa nhồi máu cơ tim

Tham khảo chi tiết tại bài viết : 38 loại nước uống giúp người cao huyết áp hạ huyết áp về tiêu chuẩn

Những bài thuốc cổ truyền kinh nghiệm chữa bệnh cao huyết áp và biến chứng

Phần I: Những bài thuốc phòng và chữa bệnh cao huyết áp đơn thuần

Tham khảo chi tiết tại đây

Phần II: Những bài thuốc phòng và chữa bệnh cao huyết áp do tim mạch 

Tham khảo chi tiết tại đây

Phần III:

Những bài thuốc phòng và chữa bệnh cao huyết áp do Cholesterol

Những bài thuốc phòng và chữa bệnh cao huyết áp do thận 

Những bài thuốc chữa cao huyết áp do di chứng tai biến mạch máu não 

Những bài thuốc chữa cao huyết áp biến chứng tắc mạch tứ chi, tê liệt bán thân 

Những bài thuốc chữa bệnh cao huyết áp biến chứng cấm khẩu

Tham khảo chi tiết tại đây

Một số các câu hỏi khác về huyết áp cao

1. huyết áp 140/80 có cao không
2. huyết áp 100/60 là cao hay thấp
3. huyết áp 130/80 có cao không
4. huyết áp 130/80 cao hay thấp
5. huyết áp 120/60 là cao hay thấp
6. huyết áp 100/70 là cao hay thấp
7. huyết áp 110/60 là cao hay thấp

Có rất nhiều độc giả gửi mail hỏi linhdan.vn các câu hỏi này. Mọi người chưa tự có câu trả lời là chưa hiểu về huyết áp và biết được bảng tiêu chuẩn huyết áp. Hãy kéo lên trên bài viết và đọc lại phần các giai đoạn của bệnh cao huyết áp. và xem lại bảng tiêu chuẩn huyết áp của Việt Nam. Bạn sẽ có câu trả lời cho mình

Kết Luận

Khoảng 1/6 dân số thế giới mắc phải căn bệnh cao huyết áp. Có đến 90% là nguyên phát tức là không biết nguyên nhân. Căn bệnh cao huyết áp vô cùng nguy hiểm dẫn đến các bệnh có tỷ lệ tử vong cao. Tuy nhiên nó lại không hề có triệu chứng rõ ràng. Vì thế đừng chủ quan mà hãy sắm cho mình một chiếc máy đo huyết áp và so sánh với bảng tiêu chuẩn huyết áp. Nếu bạn chưa bị cao huyết áp xin chúc mừng. Hãy giữ gìn lối sống lành mạnh về ăn uống và thể dục thể thao để giữ gìn tình trạng sức khỏe tốt hiện tại

Nếu không may bạn mặc bệnh cao huyết áp giai đoạn 1,2 cũng đừng quá lo lắng. Nghiêm túc thay đổi lối sống và làm theo các phương pháp chữa và điều trị bệnh do bài viết đặt ra. Đừng quên mang theo thuốc hạ huyết áp bên mình và học thuộc các phương pháp sơ cứu khi bệnh đột ngột sang giai đoạn 3 ( giai đoạn cấp cứu ) để tránh những điều đáng tiếc xảy ra. Chúc bạn và gia đình thật nhiều sức khỏe

Các tài liệu tham khảo để hoàn thành bài viết 

https://vi.wikipedia.org/wiki/Cao_huy%E1%BA%BFt_%C3%A1p

https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/understanding-blood-pressure-readings

https://www.health.harvard.edu/heart-health/reading-the-new-blood-pressure-guidelines

https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/symptoms-causes/syc-20373410

Sách: Chữa bệnh cao huyết áp và biến chứng – nhà xuất bản Thanh Hóa – Biên soạn : Thầy Vương Văn Liêu