Xoa bóp bấm huyệt là phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc có từ lâu đời trong y học cổ truyền với ưu điểm là đơn giản, dễ sử dụng, mang lại hiệu quả cao trong điều trị và phòng bệnh tật. Trong đó thầy thuốc sử dụng bàn tay, ngón tay tác động lên da, mô cơ, gân khớp hoặc huyệt đạo của người bệnh. Người ta chia 19 thủ thuật xoa bóp bấm huyệt cơ bản thành 4 nhóm gồm các thủ thuật tác động trên da, cơ, khớp và huyệt đạo. Với cơ chế điều hòa âm dương, thông kinh hoạt lạc, tiêu ứ trệ, điều chỉnh chức năng của phủ tạng, thủ thuật này được áp dụng rộng rãi trong điều trị thoái hóa đốt sống cổ, đau vai gáy, liệt nửa người do tai biến mạch máu não, rối loạn thần kinh chức năng, mất ngủ, đau nửa đầu, mệt mỏi hoặc tăng cường sức khỏe, nâng cao đề kháng.
Tìm hiểu 19 thủ thuật xoa bóp bấm huyệt cơ bản trong y học cổ truyền
Nhóm thủ thuật tác động trên da trong 19 thủ thuật xoa bóp bấm huyệt
Xoa: nghiêng bàn tay, đặt ô mô cái (ô ngoài) hoặc ô mô út (ô trong) lên da bệnh nhân, thực hiện xoa tròn tập trung tại vùng bị đau.
Xát: dùng cả bàn tay, ô mô ngón cái hoặc ô mô ngón út trượt ấn nhẹ vùng da bị đau của người bệnh theo một đường thẳng.
Miết: bao gồm miết đơn và miết kép. Bác sĩ dùng vân ngón cái, miết chặt vào da theo hướng lên xuống hoặc sang hai bên, tay ấn sâu và kéo căng da người bệnh. Có thể dùng miết trên toàn thân: từ vùng đầu, vai cho đến lưng, bụng…
Phân: thủ thuật này dùng các ngón tay hoặc ô mô út bắt đầu từ một điểm, di chuyển về 2 bên ngược chiều nhau, tay trượt trên da. Thực hiện ở vùng đầu, mặt, ngực, lưng, bụng.
Hợp: sử dụng vân ngón tay hoặc ô mô ngón út, từ hai phía khác nhau cùng di động ngược chiều và kết thúc tại 1 điểm. Thường áp dụng ở các vùng như: đầu, mặt, ngực, lưng và bụng.
Véo: lấy ngón cái và đốt thứ 2, thứ 3 của ngón trỏ kẹp da kéo lên, hơi xoắn nhẹ. Thủ thuật này có thể thực hiện trên da toàn thân.
Phát: hơi khum bàn tay, các ngón tay khít lại, bắt đầu phát vào khu vực bị đau theo lực từ nhẹ đến mạnh dần. Khi phát, da sẽ dần đỏ lên do áp lực từ bàn tay, nếu có vết lằn ngón tay tức là đã thực hiện sai kỹ thuật. Thủ thuật phát có thể dùng cho phần vai, thắt lưng, tay, chân và bụng.
XEM THÊM: Bấm huyệt là gì? Và tác dụng của bấm huyệt?
Nhóm thủ thuật tác động lên cơ trong 19 thủ thuật xoa bóp bấm huyệt
Day: lấy cổ tay, ô mô ngón cái hoặc ngón út, dùng sức ấn mạnh theo hướng tiến lùi nhanh trên da, da sẽ rung lên theo từng động tác tay của thầy thuốc.
Chặt: duỗi thẳng bàn tay, dùng ô mô út chặt liên tiếp vào vùng đau bệnh, cường độ mạnh nhẹ tùy từng vùng cơ thể. Thủ thuật có thể áp dụng cho toàn thân.
Đấm: gồm các kiểu đấm như: đấm đơn, đấm kép, đấm đồng pha/lệch pha, đấm giảm xung, đấm nhấn. Để thực hiện, thầy thuốc nắm tay một cách tự nhiên, dùng phần mô út đấm vào chỗ bị bệnh, lực tác động tùy thuộc vào nhu cầu điều trị, thường dùng tại các vùng có nhiều cơ.
Lăn: thủ thuật này sử dụng lực từ mu bàn tay và ô mô ngón út; hoặc có thể dùng các khớp giữa bàn tay hoặc khớp ngón tay tác động nhẹ khớp cổ tay, lần lượt lăn trên da người bệnh, tập trung tại vùng da bị đau.
Bóp: dùng 2, 3, 4 hoặc cả 5 ngón tay bóp cơ hoặc gân vùng da bị đau bệnh, vừa bóp vừa hơi kéo da, cơ sao cho gân cơ không bị trượt dưới tay. Không nên dùng đầu ngón mà dùng đốt thứ 3 của các ngón để thực hiện thủ thuật này.
Vờn: khum hai bàn tay bao lấy một vùng da cần tác động, sau đó di động ngược chiều kéo theo cả da thịt chuyển động theo. Lực tác động nhẹ nhàng từ trên xuống và từ dưới lên, áp dụng thủ thuật này ở tay chân, vai, lưng và sườn.
XEM THÊM: Khái niệm về liệu pháp chữa bệnh diện chẩn?
Nhóm thủ thuật tác động lên khớp trong 19 thủ thuật xoa bóp bấm huyệt
Vê: sử dụng hai ngón trỏ và ngón cái vê ngón tay, ngón chân hoặc các khớp nhỏ.
Rung: một tay nắm phần ngọn, tay còn lại cố định gốc chi; cách khác là dùng hai tay nắm ngọn chi, dùng sức vừa kéo và rung theo biên độ nhanh, nhỏ theo các hướng chức năng sinh lý của chi. Rung áp dụng được cho tứ chi, khớp vai…
Vận động: dùng một tay cố định phần trên khớp, tay còn lại vận động đầu chi của khớp theo chức năng sinh lý của khớp. Áp dụng cho khớp vai, khớp cổ, cổ chân, cổ tay, khớp háng…
XEM THÊM: Xoa bóp bấm huyệt chữa rối loạn tiền đình?
Nhóm thủ thuật tác động lên huyệt trong 19 thủ thuật xoa bóp bấm huyệt
Ấn: dùng vân ngón cái, ô mô út và ô mô cái hoặc cổ tay gập – duỗi ấn vào các huyệt vị ở vùng bị đau bệnh, cường độ từ nhẹ đến mạnh dần, từ ấn nông cho đến ấn sâu.
Âm: Dùng ngón, ngón tay cái và ngón trỏ bấm vào các huyệt đạo những cơ co cứng giúp điều trị hiệu quả nhiều bệnh cấp tính cũng như mạn tính.
Điểm: sử dụng đầu ngón cái (có thể nắm tay kẹp ngón cái vào giữa đốt thứ nhất và thứ nhì của ngón trỏ để hỗ trợ lực cho ngón cái); cách khác là dùng đầu khớp đốt thứ nhất và thứ nhì ngón trỏ hoặc khuỷu tay ấn vào các huyệt đạo trên vùng da bệnh. Điểm huyệt áp dụng chủ yếu ở mông, lưng, thắt lưng và tứ chi.
XEM THÊM: Xoa bóp bấm huyệt diều trị đau lưng, dau dây thần kinh tọa
Một số thủ thuật xoa bóp bấm huyệt khác
Ngoài 19 thủ thuật xoa bóp bấm huyệt trên, có một số thủ thật khác cũng được ứng dụng gồm:
Bấm: dùng đầu ngón tay cái hoặc khuỷu tay ấn thẳng góc lên bề mặt da. Có thể dùng đốt thứ nhất và thứ nhì của ngón cái để bấm. Thủ thuật này là động tác chính của bấm huyệt, gồm bấm bật, bấm móc, bấm đơn, bấm kép.
Cào: là thủ thuật xát nhưng thực hiện trên diện hẹp. Thầy thuốc sử dụng các đầu ngón tay (không chạm móng tay lên da) để cào trên bề mặt da người bệnh.
Gõ: dùng đầu các ngón tay gõ lên da. Thủ thuật này có thể chia ra thành: gõ đơn, gõ kép, gõ đều, gõ đồng pha hoặc lệch pha.
Vuốt: thủ thuật này sử dụng các ngón tay vuốt nhẹ nhàng, đều đặn và chậm rãi trên da người bệnh.
Cuộn: lấy đốt thứ 2 ngón cái, đốt thứ 3 ngón trỏ và ngón giữa kẹp da và kéo lên, ngón cái đẩy hai ngón còn lại kéo liên tiếp sao cho cho da luôn bị cuộn giữa các ngón tay. Áp dụng phổ biến tại vùng trán, bụng, lưng.
Giật: ngón cái, đốt 2 và 3 của ngón trỏ kẹp chặt vào da, tóc sau đó kéo lên đột ngột, nếu phát ra tiếng kêu tức là đúng kỹ thuật. Những vùng như cột sống, tai, đầu, khớp cổ chân có xương sát vào da, tổ chức liên kết lỏng lẻo, thích hợp để áp dụng thủ thuật giật này.
Bẻ: dùng hai bàn tay, hai khuỷu tay phối hợp với tay chân thầy thuốc bẻ, vặn các khớp (khi tác động sẽ phát tiếng kêu). Thường dùng cho phần cổ, thắt lưng, ngón tay, ngón chân.
XEM THÊM: Các địa chỉ xoa bóp bấm huyệt uy tín tại hà nội?
Một số chú ý khi thực hiện 19 thủ thuật xoa bóp bấm huyệt
Đầu tiên, buồng thủ thuật dùng để thực hiện xoa bóp bấm huyệt cần đảm bảo rộng, thoáng, đủ ánh sáng, nhiệt độ vừa phải, có đủ diện tích để bố trí chỗ tập bổ trợ cho người bệnh.
Chuẩn bị dụng cụ gồm: giường xoa bóp bấm huyệt cứng (cao 0,6m), ghế tựa, bàn dụng cụ có: khay men đựng cồn, bột tan, bông tiệt khuẩn, khăn lau…
Người bệnh trước khi làm xoa bóp bấm huyệt cần vệ sinh da cơ thể sạch sẽ, nằm/ngồi ở tư thế thuận lợi cho bác sĩ dễ thao tác thủ thuật. Tránh thực hiện xoa bóp bấm huyệt khi người bệnh vừa ăn quá no hoặc đang quá đói.
Thầy thuốc cần thăm khám kỹ cho người bệnh, chẩn đoán rõ ràng mới ra chỉ định xoa bóp bấm huyệt phù hợp. Nên có sổ thống kê để theo dõi, đánh giá kết quả để ra phác đồ điều trị hoặc thay đổi phương pháp kịp thời cũng như chuẩn bị nhân lực hợp lý. Thời gian thực hiện xoa bóp bấm huyệt phụ thuộc vào chỉ định của thầy thuốc và tình trạng của người bệnh. Mỗi liệu trình chữa bệnh thường gồm 10 đến 15 buổi. Đối với bệnh cấp tính có thể làm mỗi ngày 1 lần, bệnh mạn tính làm cách ngày.
Nhờ lợi ích đem lại cho sức khỏe, xoa bóp bấm huyệt ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong điều trị và phòng tránh bệnh tật cũng như một liệu pháp giúp tăng cường sức khỏe. Trên đây là chi tiết 19 thủ thuật xoa bóp bấm huyệt cơ bản trong y học cổ truyền, hy vọng đã cung cấp thông tin bổ ích cho bạn đọc. Nếu bạn đang cần tìm một cơ sở y tế uy tín, chuyên nghiệp về xoa bóp bấm huyệt có thể tìm đến Trung tâm dưỡng sinh Linh Đan. ĐC: 160A Hoa Bằng – Yên Hòa – Cầu Giấy – Hà Nội. SĐT: 0986967010.
Linhdan.vn hay dưỡng sinh Linh Đan là trung tâm chăm sóc sức khỏe bằng các phương pháp y học cổ truyền như: Xoa bóp bấm huyệt, tác động cột sống, nắn chỉnh cột sống và khí công y đạo. Liên kết chia sẻ đào tạo các phương pháp chăm sóc sức khỏe bằng đông y và nền y học bổ sung. Linh Đan cũng cung cấp thiết bị y tế và các sản phẩm sức khỏe từ thiên nhiên.